Ukrayna Təhlükəsizlik Xidməti (SBU) Rusiyanın dərinliklərində yerləşən dörd hərbi hava bazasına PUA-larla hücum təşkil edərək 41 Rusiya strateji bombardmançı təyyarəsini hədəfə alıb. Əməliyyatın FPV tipli PUA-ların yük maşınlarına gizlədilməsi ilə həyata keçirildiyi bildirilib.
Kod adı “Tor Şəbəkəsi” olan və təxminən 1,5 il ərzində planlaşdırılan əməliyyat Moskvanın Ukrayna şəhərlərinə uzun mənzilli raket zərbələri endirməkdə istifadə etdiyi təyyarələrə ciddi zərbə vurub.
Mənbələrin məlumatına görə, SBU əvvəlcə FPV PUA-larını Rusiya ərazisinə sızdırıb. Daha sonra bu PUA-lar yük maşınlarının üzərində yerləşdirilmiş hərəkətli taxta sektorların damına gizlədilib. Əməliyyat zamanı damlar uzaqdan idarəetmə ilə açılıb və PUA-lar havaya qalxaraq bombardmançı təyyarələrə hücum edib.
Hədəf alınan bazalar arasında İrkutsk vilayətindəki Belaya, Murmansk vilayətindəki Olenya, Ryazandakı Diaqhilev və İvanovodakı İvanovo hava bazaları yer alıb. Xüsusilə Belaya hərbi bazasının Ukraynadan 4.000 km uzaqlıqda yerləşməsi diqqət çəkib.
Mənbələrə görə, hədəf alınan təyyarələr arasında A-50, “Tu-95” və “Tu-22M3” kimi strateji bombardmançı platformalar da var. Ümumilikdə 40-dan çox təyyarənin vurulduğu təxmin edilir. Ümumi zərərin miqyası bilinməsə də, yayımlanan görüntülərdə alova bürünmüş bombardmançı təyyarələr açıq şəkildə görünür. Bəzi mənbələr bu hücumun Rusiyaya 2 milyard dollardan artıq maddi zərər vurduğunu iddia edir.
Sosial şəbəkələrdə yayımlanan videolarda yük maşınlarından buraxılan FPV PUA-lar açıq şəkildə görünür. İrkutsk vilayətinin qubernatoru İqor Kobzev Sredni kəndindəki hərbi hissəyə dron hücumunu təsdiqləyib və hücumun bir yük maşını vasitəsilə həyata keçirildiyini qeyd edib. Murmansk vilayətinin qubernatoru Andrey Çibis də bölgələrinə hücum olduğunu təsdiqləsə də, təfərrüatları açıqlamayıb.
Strateji əhəmiyyəti və texnoloji ölçülər
Bu əməliyyat Ukraynanın uzun müddətdir vura bilmədiyi Rusiya bombardmançı təyyarələrinə qarşı mühüm bir hücum kimi dəyərləndirilir. FPV PUA-ların bu üsulla istifadəsi pilotsuz vasitələrlə aparılan müharibədə yeni mərhələnin başlandığını göstərir.
Əməliyyat iqtisadi baxımdan da yüksək səmərəliliklə seçilir. FPV tipli PUA-lar cəmi bir neçə yüz dollara başa gəldiyi halda, hədəf alınan bombardman təyyarələrinin dəyəri milyardlarla dollarla ölçülür.
Mənbəyə görə, əməliyyatı həyata keçirən qrup uzun müddətdir Ukrayna daxilində fəaliyyət göstərir. “Əgər Putin rejimi bu hadisəyə qarşı hər hansı bir saxlanılma şousu düzəltməyə çalışsa, bu yalnız daxili auditoriyaya yönəlmiş simvolik addım olacaq”, - deyə vurğulanıb. Əlavə olunub ki, əməliyyat birbaşa Prezident Volodimir Zelenski və SBU rəhbəri Vasili Malyuk tərəfindən idarə olunub.
Mart ayında Ukrayna 3.000 km məsafəni qət edə bilən yeni bir PUA-nı inkişaf etdirdiyini açıqlamışdı. Lakin həmin cihazın tipi, adı və daşıdığı döyüş başlığı kimi texniki detallar paylaşılmayıb.
Hədəf alınan təyyarələr
• A-50 – hava hücumundan müdafiə sistemləri və idarə olunan raketləri aşkar edən, eyni zamanda Rusiya qırıcılarına hədəflərin koordinasiyasında dəstək verən erkən xəbərdarlıq və nəzarət təyyarəsidir. Bu tip təyyarələrin Rusiyada çox az sayda olduğu və hər birinin dəyərinin təxminən 350 milyon dollar olduğu bildirilir.
• “Tu-95” – İlk uçuşunu 1952-ci ildə həyata keçirən və hazırda qanadaltı qanadlı raketlər daşımaq üçün istifadə edilən sovet dövründən qalma strateji bombardmançı təyyarədir. “Kh-55”, “Kh-555”, “Kh-101” və “Kh-102” tipli 16 raket daşıya bilir. Turboprop mühərrikləri sayəsində yanacaq doldurmadan qitələrarası məsafə qət edə bilir.
• “Tu-22M3” – xüsusilə “Kh-22” hipersəs raketləri ilə ciddi təhlükə yaradan strateji bombardmançı təyyarədir. Bu raketlər saatda 4.000 km-dən çox sürətlə hərəkət edir və onların qarşısını yalnız “Patriot” və SAMP/T kimi yüksək səviyyəli hava hücumundan müdafiə sistemləri ala bilər.
• “Tu-160” – 1987-ci ildə xidmətə girən, dünyanın ən böyük aktiv strateji bombardmançı təyyarədir. 12 ədəd “Kh-55” və 24 ədəd “Kh-15” raketi daşıma qabiliyyətinə malikdir.
Əməliyyatın Ukrayna ilə Rusiyanın ABŞ-nin vasitəçiliyi ilə İstanbulda danışıqlar aparmasından bir gün əvvəl baş verməsi də diqqət çəkir. Prezident Volodimir Zelenski görüşlərdə iştirak edəcəklərini təsdiqlədi və heyətə Müdafiə naziri Rustem Umerovun rəhbərlik edəcəyini bildirdi.
Bazar günü hər iki ölkənin rəsmiləri bu əməliyyatı müharibənin başlanğıcından bəri Ukraynanın Rusiya ərazisinə təşkil etdiyi ən səmərəli hücum kimi qiymətləndirdi. Bildirildi ki, əməliyyat Zelenskinin şəxsən nəzarəti altında və 18 aylıq hazırlıq nəticəsində həyata keçirilib.
Rusiya Müdafiə Nazirliyi bu hücumu “terror aktı” kimi xarakterizə edib. Murmansk, İrkutsk, İvanovo, Ryazan və Amur vilayətlərindəki hava bazalarının FPV tipli PUA-larla hədəf alındığını təsdiqlədi. Bəzi təyyarələrin yanması qeydə alınıb, lakin insan itkisi olmadığı bildirilib. Bəzi şübhəlilərin saxlanıldığı da açıqlanıb.
Eyni gün Rusiyanın Kursk və Bryansk vilayətlərində iki körpünün çökdüyü və bir sərnişin qatarının relsdən çıxması nəticəsində 7 nəfərin həlak olduğu bildirilib. Hadisələrin bir-biri ilə əlaqəli olub-olmadığı hələ dəqiq deyil. (Ordu.az)
Kod adı “Tor Şəbəkəsi” olan və təxminən 1,5 il ərzində planlaşdırılan əməliyyat Moskvanın Ukrayna şəhərlərinə uzun mənzilli raket zərbələri endirməkdə istifadə etdiyi təyyarələrə ciddi zərbə vurub.
Mənbələrin məlumatına görə, SBU əvvəlcə FPV PUA-larını Rusiya ərazisinə sızdırıb. Daha sonra bu PUA-lar yük maşınlarının üzərində yerləşdirilmiş hərəkətli taxta sektorların damına gizlədilib. Əməliyyat zamanı damlar uzaqdan idarəetmə ilə açılıb və PUA-lar havaya qalxaraq bombardmançı təyyarələrə hücum edib.
Hədəf alınan bazalar arasında İrkutsk vilayətindəki Belaya, Murmansk vilayətindəki Olenya, Ryazandakı Diaqhilev və İvanovodakı İvanovo hava bazaları yer alıb. Xüsusilə Belaya hərbi bazasının Ukraynadan 4.000 km uzaqlıqda yerləşməsi diqqət çəkib.
Mənbələrə görə, hədəf alınan təyyarələr arasında A-50, “Tu-95” və “Tu-22M3” kimi strateji bombardmançı platformalar da var. Ümumilikdə 40-dan çox təyyarənin vurulduğu təxmin edilir. Ümumi zərərin miqyası bilinməsə də, yayımlanan görüntülərdə alova bürünmüş bombardmançı təyyarələr açıq şəkildə görünür. Bəzi mənbələr bu hücumun Rusiyaya 2 milyard dollardan artıq maddi zərər vurduğunu iddia edir.
Sosial şəbəkələrdə yayımlanan videolarda yük maşınlarından buraxılan FPV PUA-lar açıq şəkildə görünür. İrkutsk vilayətinin qubernatoru İqor Kobzev Sredni kəndindəki hərbi hissəyə dron hücumunu təsdiqləyib və hücumun bir yük maşını vasitəsilə həyata keçirildiyini qeyd edib. Murmansk vilayətinin qubernatoru Andrey Çibis də bölgələrinə hücum olduğunu təsdiqləsə də, təfərrüatları açıqlamayıb.
Strateji əhəmiyyəti və texnoloji ölçülər
Bu əməliyyat Ukraynanın uzun müddətdir vura bilmədiyi Rusiya bombardmançı təyyarələrinə qarşı mühüm bir hücum kimi dəyərləndirilir. FPV PUA-ların bu üsulla istifadəsi pilotsuz vasitələrlə aparılan müharibədə yeni mərhələnin başlandığını göstərir.
Əməliyyat iqtisadi baxımdan da yüksək səmərəliliklə seçilir. FPV tipli PUA-lar cəmi bir neçə yüz dollara başa gəldiyi halda, hədəf alınan bombardman təyyarələrinin dəyəri milyardlarla dollarla ölçülür.
Mənbəyə görə, əməliyyatı həyata keçirən qrup uzun müddətdir Ukrayna daxilində fəaliyyət göstərir. “Əgər Putin rejimi bu hadisəyə qarşı hər hansı bir saxlanılma şousu düzəltməyə çalışsa, bu yalnız daxili auditoriyaya yönəlmiş simvolik addım olacaq”, - deyə vurğulanıb. Əlavə olunub ki, əməliyyat birbaşa Prezident Volodimir Zelenski və SBU rəhbəri Vasili Malyuk tərəfindən idarə olunub.
Mart ayında Ukrayna 3.000 km məsafəni qət edə bilən yeni bir PUA-nı inkişaf etdirdiyini açıqlamışdı. Lakin həmin cihazın tipi, adı və daşıdığı döyüş başlığı kimi texniki detallar paylaşılmayıb.
Hədəf alınan təyyarələr
• A-50 – hava hücumundan müdafiə sistemləri və idarə olunan raketləri aşkar edən, eyni zamanda Rusiya qırıcılarına hədəflərin koordinasiyasında dəstək verən erkən xəbərdarlıq və nəzarət təyyarəsidir. Bu tip təyyarələrin Rusiyada çox az sayda olduğu və hər birinin dəyərinin təxminən 350 milyon dollar olduğu bildirilir.
• “Tu-95” – İlk uçuşunu 1952-ci ildə həyata keçirən və hazırda qanadaltı qanadlı raketlər daşımaq üçün istifadə edilən sovet dövründən qalma strateji bombardmançı təyyarədir. “Kh-55”, “Kh-555”, “Kh-101” və “Kh-102” tipli 16 raket daşıya bilir. Turboprop mühərrikləri sayəsində yanacaq doldurmadan qitələrarası məsafə qət edə bilir.
• “Tu-22M3” – xüsusilə “Kh-22” hipersəs raketləri ilə ciddi təhlükə yaradan strateji bombardmançı təyyarədir. Bu raketlər saatda 4.000 km-dən çox sürətlə hərəkət edir və onların qarşısını yalnız “Patriot” və SAMP/T kimi yüksək səviyyəli hava hücumundan müdafiə sistemləri ala bilər.
• “Tu-160” – 1987-ci ildə xidmətə girən, dünyanın ən böyük aktiv strateji bombardmançı təyyarədir. 12 ədəd “Kh-55” və 24 ədəd “Kh-15” raketi daşıma qabiliyyətinə malikdir.
Əməliyyatın Ukrayna ilə Rusiyanın ABŞ-nin vasitəçiliyi ilə İstanbulda danışıqlar aparmasından bir gün əvvəl baş verməsi də diqqət çəkir. Prezident Volodimir Zelenski görüşlərdə iştirak edəcəklərini təsdiqlədi və heyətə Müdafiə naziri Rustem Umerovun rəhbərlik edəcəyini bildirdi.
Bazar günü hər iki ölkənin rəsmiləri bu əməliyyatı müharibənin başlanğıcından bəri Ukraynanın Rusiya ərazisinə təşkil etdiyi ən səmərəli hücum kimi qiymətləndirdi. Bildirildi ki, əməliyyat Zelenskinin şəxsən nəzarəti altında və 18 aylıq hazırlıq nəticəsində həyata keçirilib.
Rusiya Müdafiə Nazirliyi bu hücumu “terror aktı” kimi xarakterizə edib. Murmansk, İrkutsk, İvanovo, Ryazan və Amur vilayətlərindəki hava bazalarının FPV tipli PUA-larla hədəf alındığını təsdiqlədi. Bəzi təyyarələrin yanması qeydə alınıb, lakin insan itkisi olmadığı bildirilib. Bəzi şübhəlilərin saxlanıldığı da açıqlanıb.
Eyni gün Rusiyanın Kursk və Bryansk vilayətlərində iki körpünün çökdüyü və bir sərnişin qatarının relsdən çıxması nəticəsində 7 nəfərin həlak olduğu bildirilib. Hadisələrin bir-biri ilə əlaqəli olub-olmadığı hələ dəqiq deyil. (Ordu.az)
