ABŞ ilə Çin arasındakı gərginlik davam edərkən, Amerika mediası əldə etdiyi gizli sənədlərlə Vaşinqtonun Pekinə qarşı mümkün müharibəyə hazırlaşdığını üzə çıxarıb.
"The Washington Post"un yaydığı məlumata görə, Pentaqonun əməkdaşlarına paylanmış 9 səhifəlik gizli sənəddə ABŞ-nin xarici siyasət prioritetinin Çini Tayvanı işğal etməkdən çəkindirmək olduğu vurğulanır. Sənəddə həmçinin Prezident Donald Trampın Pekinə qarşı “ehtimal olunan müharibəyə” hazırlıq planlarının olduğu bildirilib.
Milli Məclisin deputatı, politoloq Elçin Mirzəbəyli Demokrat.az-a açıqlamasında bildirib ki, ABŞ-da keçirilən son prezident seçkilərindən sonra öz xarici siyasət kursunu elan edən yeni prezidenti Donald Tramp ən müxtəlif istiqamətlərdə Birləşmiş Ştatların maraqlarının qorunması üçün addımlar atmağa başlayıb:
“Təbii ki, bunların bir çoxunun əsasında iqtisadi aspektlər dayanır. Əsas məqsəd Birləşmiş Ştatların ənənəvi gücünü bərpa etməkdən və iqtisadi maraqlarını təmin etməkdən ibarətdir.
ABŞ artıq hər hansı bir formada güzəştdə getmək niyyətində deyil. Tramp hansısa iqtisadi maraqlarının təmin edilməsi baxımından əlavə olaraq gəlir gətirməyən heç bir sahəyə investisiya yatırmayacağını deyib. Burada söhbət təkcə maliyyədən getmir, hətta siyasi, hərbi investisiyaya yatırmayacağını da bəyan edib. Bu aspektdən də biz Birləşmiş Ştatlarının qarşısında çoxsaylı priotetlərin olduğunu görürük. Bu qədər genişmiqyaslı bir müstəvidə hər kəsə qarşı cəbhənin açılması düşünürəm ki, indiki halda Vaşinqtonun maraqlarına xidmət etmir.
Ola bilsin ki, bunlar informasiya savaşının tərkib hissəsidir. İnformasiyayla oynamaqla bütövlükdə iqtisadi müstəvidə cərəyan edən proseslərə təsir göstərməyin mümkünlüyünü Tramp və onun administrasiyası kifayət qədər yaxşı bilir. Hər dəfə yayımlanan bir tvit belə dünya birjalarına təsir göstərirsə, Birləşmiş Ştatlar nə üçün bundan istifadə etməsin?
İndiki şəraitdə Çinə qarşı müharibənin başlayacağı ehtimalı, məncə, çox azdır. Əslində, Birləşmiş Ştatların məqsədi Çini bir iqtisadi güc, faktor kimi sıradan çıxartmaq, yəni ən azından inkişafını dayandırmaqdan ibarətdir. Bunun üçün də artıq bir sıra istiqamətlərdə atılan addımların şəhidi oluruq. Yəni prinsip etibarilə vergilərin, rüsumların artırılması birbaşa konkret ölkələrə aidiyyəti olsa da bu həm də Çinin maraqlarına zərbə vurur”.
Deputat qeyd edib ki, mahiyyət etibarilə eyni zamanda bu sıraya nəqliyyat dəhlizləri və su yolları ilə bağlı məqamları da əlavə etmək lazımdır:
“İndisə əsas enerji qaynağının kəsilməsi istiqamətində Birləşmiş Ştatların addımlar artdığını görürük. Yəni, söhbət Çinə münasibətdən gedir. Çinin ən böyük enerji təsisatçı ölkələrindən biri İrandır. Artıq Birləşmiş Ştatların nüvə proqramı adı altında İrana qarşı sanksiyalar tətbiq edəcəyini bəyan etdiyini həmçinin, İrana zərbə endirməklə bağlı artıq ciddi bir plan qurduğuna şahid oluruq.
Yəni bu sadəcə sözdə ifadə olunan fikirlər deyil. Körfəzdə hərbi iştirakın artması da artıq Birləşmiş Ştatların İranla bağlı məsələdə kifayət qədər ciddi bir hədəfə nail olmaq istədiyini sübuta yetirir. Yəni, məqsədlər kifayət qədər ciddidir. Sanksiyaya tətbiq edəcəyi ilə bağlı verilən açıqlamaların da mahiyyəti onu göstərir ki, Birləşmiş Ştatlar həm də Çini enerji qaynaqlarından məhrum etmək istəyir. Meydanda kifayət qədər aktiv oyunçular, regional güclər və Çin kimi bir dünya gücü var. Əgər müharibə ssenariləri həyata keçəcəksə bu, təkcə Çin-Birləşmiş Ştatların müharibəsi olmayacaq. Bu, artıq III dünya müharibəsi olacaq. Qənaətimə görə hazırda bu yanaşma tərzi Tramp və ABŞ-nın maraqlarına xidmət etmir”.
Leyla Turan
Demokrat.az
"The Washington Post"un yaydığı məlumata görə, Pentaqonun əməkdaşlarına paylanmış 9 səhifəlik gizli sənəddə ABŞ-nin xarici siyasət prioritetinin Çini Tayvanı işğal etməkdən çəkindirmək olduğu vurğulanır. Sənəddə həmçinin Prezident Donald Trampın Pekinə qarşı “ehtimal olunan müharibəyə” hazırlıq planlarının olduğu bildirilib.
Milli Məclisin deputatı, politoloq Elçin Mirzəbəyli Demokrat.az-a açıqlamasında bildirib ki, ABŞ-da keçirilən son prezident seçkilərindən sonra öz xarici siyasət kursunu elan edən yeni prezidenti Donald Tramp ən müxtəlif istiqamətlərdə Birləşmiş Ştatların maraqlarının qorunması üçün addımlar atmağa başlayıb:
“Təbii ki, bunların bir çoxunun əsasında iqtisadi aspektlər dayanır. Əsas məqsəd Birləşmiş Ştatların ənənəvi gücünü bərpa etməkdən və iqtisadi maraqlarını təmin etməkdən ibarətdir.
ABŞ artıq hər hansı bir formada güzəştdə getmək niyyətində deyil. Tramp hansısa iqtisadi maraqlarının təmin edilməsi baxımından əlavə olaraq gəlir gətirməyən heç bir sahəyə investisiya yatırmayacağını deyib. Burada söhbət təkcə maliyyədən getmir, hətta siyasi, hərbi investisiyaya yatırmayacağını da bəyan edib. Bu aspektdən də biz Birləşmiş Ştatlarının qarşısında çoxsaylı priotetlərin olduğunu görürük. Bu qədər genişmiqyaslı bir müstəvidə hər kəsə qarşı cəbhənin açılması düşünürəm ki, indiki halda Vaşinqtonun maraqlarına xidmət etmir.
Ola bilsin ki, bunlar informasiya savaşının tərkib hissəsidir. İnformasiyayla oynamaqla bütövlükdə iqtisadi müstəvidə cərəyan edən proseslərə təsir göstərməyin mümkünlüyünü Tramp və onun administrasiyası kifayət qədər yaxşı bilir. Hər dəfə yayımlanan bir tvit belə dünya birjalarına təsir göstərirsə, Birləşmiş Ştatlar nə üçün bundan istifadə etməsin?
İndiki şəraitdə Çinə qarşı müharibənin başlayacağı ehtimalı, məncə, çox azdır. Əslində, Birləşmiş Ştatların məqsədi Çini bir iqtisadi güc, faktor kimi sıradan çıxartmaq, yəni ən azından inkişafını dayandırmaqdan ibarətdir. Bunun üçün də artıq bir sıra istiqamətlərdə atılan addımların şəhidi oluruq. Yəni prinsip etibarilə vergilərin, rüsumların artırılması birbaşa konkret ölkələrə aidiyyəti olsa da bu həm də Çinin maraqlarına zərbə vurur”.
Deputat qeyd edib ki, mahiyyət etibarilə eyni zamanda bu sıraya nəqliyyat dəhlizləri və su yolları ilə bağlı məqamları da əlavə etmək lazımdır:
“İndisə əsas enerji qaynağının kəsilməsi istiqamətində Birləşmiş Ştatların addımlar artdığını görürük. Yəni, söhbət Çinə münasibətdən gedir. Çinin ən böyük enerji təsisatçı ölkələrindən biri İrandır. Artıq Birləşmiş Ştatların nüvə proqramı adı altında İrana qarşı sanksiyalar tətbiq edəcəyini bəyan etdiyini həmçinin, İrana zərbə endirməklə bağlı artıq ciddi bir plan qurduğuna şahid oluruq.
Yəni bu sadəcə sözdə ifadə olunan fikirlər deyil. Körfəzdə hərbi iştirakın artması da artıq Birləşmiş Ştatların İranla bağlı məsələdə kifayət qədər ciddi bir hədəfə nail olmaq istədiyini sübuta yetirir. Yəni, məqsədlər kifayət qədər ciddidir. Sanksiyaya tətbiq edəcəyi ilə bağlı verilən açıqlamaların da mahiyyəti onu göstərir ki, Birləşmiş Ştatlar həm də Çini enerji qaynaqlarından məhrum etmək istəyir. Meydanda kifayət qədər aktiv oyunçular, regional güclər və Çin kimi bir dünya gücü var. Əgər müharibə ssenariləri həyata keçəcəksə bu, təkcə Çin-Birləşmiş Ştatların müharibəsi olmayacaq. Bu, artıq III dünya müharibəsi olacaq. Qənaətimə görə hazırda bu yanaşma tərzi Tramp və ABŞ-nın maraqlarına xidmət etmir”.
Leyla Turan
Demokrat.az
