Respublikaçılar Partiyasının namizədi olan Donald Tramp ABŞ-da keçirilən prezident seçkilərində qalibi gəlib. Seçki kampaniyası zamanı Tramp qalib gələcəyi təqdirdə Çinə vergi bombardmanı tətbiq edəcəyini açıqlayıb.
Ekspertlər bildirirlər ki, Trampın qaləbəsi Asiya bazarlarına təzyiq göstərə və yuanın ucuzlaşmasına səbəb ola bilər.
Bəs investorları nə gözləyir?
Tramp Çinlə iqtisadi müharibəyə başlayacaqmı?
Demokrat.az xəbər verir ki, Trampın qələbəsi ilə ABŞ-ın hücum siyasətinin Rusiyadan Çinə qarşı keçəcəyi gözlənilir.
Asiya bazarları da seçkiləri maraqla izləsə də, indekslər qarışıq olaraq qalır. Çinə qarşı aqressiv münasibəti ilə tanınan Trampın qələbəsindən sonra ekspertlər yuanın dollar qarşısında dəyərinin 7 faizindən çoxunu itirəcəyini hesablayırlar.
Ötən gün dollar/yuan pariteti seçki qeyri-müəyyənliyi səbəbindən üç həftənin ən yüksək səviyyəsindən 7,1052 səviyyəsinə düşüb.
Çin bazarları qarışıq bir kurs izləyir. Honq-Konqun Hang Seng indeksi 2,7% azalmaqla 20,439,58 bənd təşkil edərək, investorların ABŞ seçkiləri ilə bağlı qeyri-müəyyənlik fonunda təhlükəsiz sığınacaq axtarması nəticəsində üç günlük rallini başa vurub.
Hang Seng Technology indeksi 3,3% azalarkən, Shanghai Composite indeksi 0,1% artaraq 3388,70-ə yüksəlib.
"ActivTrades"dən Anderson Alves AP-yə verdiyi şərhdə "Trampın qələbəsi aşağı təzyiq yarada bilər" deyib.
Bəs ABŞ-ın xarici siyasətində nə dəyişəcək?
Seçiləcəyi təqdirdə Ukrayna-Rusiya müharibəsinə son qoyacağını vəd edən Donald Tramp seçki kampaniyası zamanı xüsusilə Çinə qarşı ticarət tariflərini əhəmiyyətli dərəcədə artıracağını açıqlamışdı.
ABŞ istehsalını artırmaq məqsədi ilə Tramp demək olar ki, bütün idxallara 10%-dən 20%-ə qədər adi tariflər və Çindən gələn mallara 60% və ya daha çox tariflər tətbiq etmək planlarını açıqlayıb.
Tramp hətta Çin Tayvanı işğal etsə, Çini sözün əsl mənasında vergilərlə bombalayacağını söyləyib. ABŞ-ın keçmiş prezidenti WSJ-yə müsahibəsində bildirib:
"Bunu deyə bilərəm, Çin əgər Tayvana girsə, ona 150%-dən 200%-ə qədər vergiyə cəlb edəcəm".
Məlum olduğu kimi, Tramp əvvəlki prezidentliyi dövründə Çində istehsal edən ABŞ şirkətlərinin ABŞ-da fabriklər qurması üçün çox səy göstərib. "Tesla" və "Apple" kimi ABŞ şirkətləri istehsalının böyük hissəsini Çində həyata keçirir.
"Moody's Analytics"in iqtisadi araşdırmalar üzrə direktoru Katrina Ell BBC-yə deyib: "Trampın qlobal ticarət siyasəti ABŞ-a idxala daha aqressiv tariflər vəd edən güclü proteksionist platformasını nəzərə alaraq Asiyada xüsusi narahatlıq yaradır".
Xarici siyasətdə daha təcridçi mövqeyi də onun Tayvanı Çinin mümkün təcavüzünə qarşı müdafiə etmək istəyi ilə bağlı suallar doğurub. Özünü idarə edən ada qlobal iqtisadiyyatı idarə edən texnologiya üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən kompüter çiplərinin əsas istehsalçısıdır.
Dünyanın ən böyük çip şirkəti TMSC Tayvanda yerləşir. Çin demokratik yolla idarə olunan Tayvanı öz ərazisi kimi iddia edir. Tayvan isə Çinin suverenlik iddialarına qəti şəkildə qarşı çıxır.
Çində Trampın qələbəsi ilə ABŞ-Çin münasibətlərinin Harrisdən bir az daha çətin olacağı fikri hakimdir. Pekin Universitetinin Beynəlxalq Münasibətlər Fakültəsinin keçmiş dekanı Jia Qingguo CNBC-yə bildirib ki, Bayden administrasiyasının son vaxtlar ABŞ-Çin münasibətlərinin yaxşılaşdırılmasında əldə etdiyi irəliləyişlərə görə, az da olsa, Harrisi Trampdan üstün tuturlar:
"Bizim Donald Trampla dörd illik təcrübəmiz var və o, çox unikal xarakterdir. Normal siyasətçi deyil, hətta normal bir iş adamı da deyil".
Çin sədri Si Szinpin 5 noyabr seçkilərinin nəticələri ilə bağlı heç bir üstünlük ifadə etməsə də, Xarici İşlər Nazirliyi bunu ABŞ-ın daxili işi kimi qiymətləndirib.
Məlum olduğu kimi, Donald Tramp əvvəlki prezidentliyi dövründə Çinə qarşı bir çox sanksiyalarla gündəmə gəlib.
2018-ci ilin avqustunda prezident Tramp təhlükəsizlik narahatlığını əsas gətirərək ABŞ federal hökuməti tərəfindən Çin texnologiya şirkətləri "Huawei" və ZTE avadanlıqlarının istifadəsini qadağan edib və bir çox Çin törəmə şirkətlərinin ABŞ-da biznes fəaliyyətini məhdudlaşdırıb. Bu məhdudiyyətlərdən sonra texnologiya nəhəngi "Google" "Huawei" cihazlarına xidmət göstərməyi dayandırıb. 2020-ci ildə Tramp Çin hökuməti və ordusu ilə əlaqəli bütün şirkətlərlə biznesi qadağan edən fərman imzalayıb.
Bundan əlavə, Trampın dövründə ABŞ Maliyyə Nazirliyi Çini valyuta manipulyatoru kimi qələmə verib. Bu, Çinin ABŞ hökumətinin təchizat müqavilələrindən kənarda qalması ilə nəticələnib. Lakin sonradan Çinlə bağlanan müqavilə nəticəsində bu səciyyələndirmə geri götürülüb.
Bundan əlavə, Tramp administrasiyası bir çox çinli rəhbər və iş adamlarına sanksiya tətbiq edib. Bu sanksiyalar və məhdudiyyətlər Bayden dövründə daha da artıb.
Jalə
Demokrat.az
Ekspertlər bildirirlər ki, Trampın qaləbəsi Asiya bazarlarına təzyiq göstərə və yuanın ucuzlaşmasına səbəb ola bilər.
Bəs investorları nə gözləyir?
Tramp Çinlə iqtisadi müharibəyə başlayacaqmı?
Demokrat.az xəbər verir ki, Trampın qələbəsi ilə ABŞ-ın hücum siyasətinin Rusiyadan Çinə qarşı keçəcəyi gözlənilir.
Asiya bazarları da seçkiləri maraqla izləsə də, indekslər qarışıq olaraq qalır. Çinə qarşı aqressiv münasibəti ilə tanınan Trampın qələbəsindən sonra ekspertlər yuanın dollar qarşısında dəyərinin 7 faizindən çoxunu itirəcəyini hesablayırlar.
Ötən gün dollar/yuan pariteti seçki qeyri-müəyyənliyi səbəbindən üç həftənin ən yüksək səviyyəsindən 7,1052 səviyyəsinə düşüb.
Çin bazarları qarışıq bir kurs izləyir. Honq-Konqun Hang Seng indeksi 2,7% azalmaqla 20,439,58 bənd təşkil edərək, investorların ABŞ seçkiləri ilə bağlı qeyri-müəyyənlik fonunda təhlükəsiz sığınacaq axtarması nəticəsində üç günlük rallini başa vurub.
Hang Seng Technology indeksi 3,3% azalarkən, Shanghai Composite indeksi 0,1% artaraq 3388,70-ə yüksəlib.
"ActivTrades"dən Anderson Alves AP-yə verdiyi şərhdə "Trampın qələbəsi aşağı təzyiq yarada bilər" deyib.
Bəs ABŞ-ın xarici siyasətində nə dəyişəcək?
Seçiləcəyi təqdirdə Ukrayna-Rusiya müharibəsinə son qoyacağını vəd edən Donald Tramp seçki kampaniyası zamanı xüsusilə Çinə qarşı ticarət tariflərini əhəmiyyətli dərəcədə artıracağını açıqlamışdı.
ABŞ istehsalını artırmaq məqsədi ilə Tramp demək olar ki, bütün idxallara 10%-dən 20%-ə qədər adi tariflər və Çindən gələn mallara 60% və ya daha çox tariflər tətbiq etmək planlarını açıqlayıb.
Tramp hətta Çin Tayvanı işğal etsə, Çini sözün əsl mənasında vergilərlə bombalayacağını söyləyib. ABŞ-ın keçmiş prezidenti WSJ-yə müsahibəsində bildirib:
"Bunu deyə bilərəm, Çin əgər Tayvana girsə, ona 150%-dən 200%-ə qədər vergiyə cəlb edəcəm".
Məlum olduğu kimi, Tramp əvvəlki prezidentliyi dövründə Çində istehsal edən ABŞ şirkətlərinin ABŞ-da fabriklər qurması üçün çox səy göstərib. "Tesla" və "Apple" kimi ABŞ şirkətləri istehsalının böyük hissəsini Çində həyata keçirir.
"Moody's Analytics"in iqtisadi araşdırmalar üzrə direktoru Katrina Ell BBC-yə deyib: "Trampın qlobal ticarət siyasəti ABŞ-a idxala daha aqressiv tariflər vəd edən güclü proteksionist platformasını nəzərə alaraq Asiyada xüsusi narahatlıq yaradır".
Xarici siyasətdə daha təcridçi mövqeyi də onun Tayvanı Çinin mümkün təcavüzünə qarşı müdafiə etmək istəyi ilə bağlı suallar doğurub. Özünü idarə edən ada qlobal iqtisadiyyatı idarə edən texnologiya üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən kompüter çiplərinin əsas istehsalçısıdır.
Dünyanın ən böyük çip şirkəti TMSC Tayvanda yerləşir. Çin demokratik yolla idarə olunan Tayvanı öz ərazisi kimi iddia edir. Tayvan isə Çinin suverenlik iddialarına qəti şəkildə qarşı çıxır.
Çində Trampın qələbəsi ilə ABŞ-Çin münasibətlərinin Harrisdən bir az daha çətin olacağı fikri hakimdir. Pekin Universitetinin Beynəlxalq Münasibətlər Fakültəsinin keçmiş dekanı Jia Qingguo CNBC-yə bildirib ki, Bayden administrasiyasının son vaxtlar ABŞ-Çin münasibətlərinin yaxşılaşdırılmasında əldə etdiyi irəliləyişlərə görə, az da olsa, Harrisi Trampdan üstün tuturlar:
"Bizim Donald Trampla dörd illik təcrübəmiz var və o, çox unikal xarakterdir. Normal siyasətçi deyil, hətta normal bir iş adamı da deyil".
Çin sədri Si Szinpin 5 noyabr seçkilərinin nəticələri ilə bağlı heç bir üstünlük ifadə etməsə də, Xarici İşlər Nazirliyi bunu ABŞ-ın daxili işi kimi qiymətləndirib.
Məlum olduğu kimi, Donald Tramp əvvəlki prezidentliyi dövründə Çinə qarşı bir çox sanksiyalarla gündəmə gəlib.
2018-ci ilin avqustunda prezident Tramp təhlükəsizlik narahatlığını əsas gətirərək ABŞ federal hökuməti tərəfindən Çin texnologiya şirkətləri "Huawei" və ZTE avadanlıqlarının istifadəsini qadağan edib və bir çox Çin törəmə şirkətlərinin ABŞ-da biznes fəaliyyətini məhdudlaşdırıb. Bu məhdudiyyətlərdən sonra texnologiya nəhəngi "Google" "Huawei" cihazlarına xidmət göstərməyi dayandırıb. 2020-ci ildə Tramp Çin hökuməti və ordusu ilə əlaqəli bütün şirkətlərlə biznesi qadağan edən fərman imzalayıb.
Bundan əlavə, Trampın dövründə ABŞ Maliyyə Nazirliyi Çini valyuta manipulyatoru kimi qələmə verib. Bu, Çinin ABŞ hökumətinin təchizat müqavilələrindən kənarda qalması ilə nəticələnib. Lakin sonradan Çinlə bağlanan müqavilə nəticəsində bu səciyyələndirmə geri götürülüb.
Bundan əlavə, Tramp administrasiyası bir çox çinli rəhbər və iş adamlarına sanksiya tətbiq edib. Bu sanksiyalar və məhdudiyyətlər Bayden dövründə daha da artıb.
Jalə
Demokrat.az
