"Azərbaycan məktəblərində xarici dil tədrisinin effektiv olmaması problemi uzun illərdir mövcuddur və bu, sistemli təhlil tələb edən dərin struktur çatışmazlıqlarla bağlıdır. Statistika göstərir ki, ölkə üzrə ümumi təhsil müəssisələrində 2023-cü ilin məlumatına əsasən, 23 mindən çox xarici dil müəllimi çalışsa da, onların yalnız təxminən 40%-i B2 və ya daha yüksək səviyyədə həmin dili danışa bilir. Bu isə birbaşa olaraq şagirdlərin əldə etdiyi nəticələrə təsir edir. Orta məktəbi bitirənlərin böyük əksəriyyəti 11 illik təhsil müddətində həftədə 2–3 saat xarici dil öyrənsə də, orta danışıq səviyyəsinə belə çata bilmir".
Bunu Demokrat.az-a açıqlamasında tanınmış ekspert Kamran Əsədov deyib.
Onun sözlərinə görə, bu problemin əsas səbəblərindən biri müəllim hazırlığının zəifliyidir:
"Təhsil haqqında Qanunun 21-ci maddəsində göstərilir ki, müəllimlər müasir pedaqoji yanaşmalar, kommunikativ metodlar və interaktiv tədris vasitələri ilə işləməlidir. Lakin real vəziyyət göstərir ki, müəllimlərin əksəriyyəti hələ də köhnə – qrammatika-mətn tərcüməsinə əsaslanan metodlardan istifadə edir.
Bu metod şagirdin dili istifadə etmə bacarığını yox, sadəcə test imtahanına hazırlığını təmin edir. Nəticədə, dil bilikləri passiv yaddaşda qalır, praktik bacarıqlar isə formalaşmır".
Ekspert qeyd edib ki, digər əsas çatışmazlıq resursların, dərsliklərin və tədris mühitinin müasir tələblərə uyğun olmamasıdır:
"Dərsliklər çox zaman nitq bacarıqlarına deyil, yazılı qrammatik qaydalara yönəlib. Ənənəvi dərsliklərdə dinləmə və danışıq bacarıqlarını inkişaf etdirəcək materiallar ya az yer tutur, ya da ümumiyyətlə yoxdur.
Məktəblərdə interaktiv dil laboratoriyaları, multimedia resursları və dil öyrənməyə təşviq edən texnologiyalar isə ya yoxdur, ya da istifadəsiz vəziyyətdədir".
Kamran Əsədov bildirib ki, bu sahədə son illərdə müsbət addımlar atılıb:
"Dövlət proqramları çərçivəsində 5000-dən çox xarici dil müəllimi ixtisasartırma və sertifikasiya təlimlərinə cəlb olunub.
Eyni zamanda, bəzi pilot məktəblərdə danışıq yönümlü dərs modelləri sınaqdan keçirilir. Bakı, Sumqayıt və Gəncə kimi iri şəhərlərdə bir neçə məktəbdə müasir texnoloji vasitələrlə təchiz olunmuş dil otaqları fəaliyyətə başlayıb. Lakin bu təşəbbüslər hələ də sistemli və ölkə miqyasında yayıla bilməyib".
Cavidan Mirzəzadə
Demokrat.az
Bunu Demokrat.az-a açıqlamasında tanınmış ekspert Kamran Əsədov deyib.
Onun sözlərinə görə, bu problemin əsas səbəblərindən biri müəllim hazırlığının zəifliyidir:
"Təhsil haqqında Qanunun 21-ci maddəsində göstərilir ki, müəllimlər müasir pedaqoji yanaşmalar, kommunikativ metodlar və interaktiv tədris vasitələri ilə işləməlidir. Lakin real vəziyyət göstərir ki, müəllimlərin əksəriyyəti hələ də köhnə – qrammatika-mətn tərcüməsinə əsaslanan metodlardan istifadə edir.
Bu metod şagirdin dili istifadə etmə bacarığını yox, sadəcə test imtahanına hazırlığını təmin edir. Nəticədə, dil bilikləri passiv yaddaşda qalır, praktik bacarıqlar isə formalaşmır".
Ekspert qeyd edib ki, digər əsas çatışmazlıq resursların, dərsliklərin və tədris mühitinin müasir tələblərə uyğun olmamasıdır:
"Dərsliklər çox zaman nitq bacarıqlarına deyil, yazılı qrammatik qaydalara yönəlib. Ənənəvi dərsliklərdə dinləmə və danışıq bacarıqlarını inkişaf etdirəcək materiallar ya az yer tutur, ya da ümumiyyətlə yoxdur.
Məktəblərdə interaktiv dil laboratoriyaları, multimedia resursları və dil öyrənməyə təşviq edən texnologiyalar isə ya yoxdur, ya da istifadəsiz vəziyyətdədir".
Kamran Əsədov bildirib ki, bu sahədə son illərdə müsbət addımlar atılıb:
"Dövlət proqramları çərçivəsində 5000-dən çox xarici dil müəllimi ixtisasartırma və sertifikasiya təlimlərinə cəlb olunub.
Eyni zamanda, bəzi pilot məktəblərdə danışıq yönümlü dərs modelləri sınaqdan keçirilir. Bakı, Sumqayıt və Gəncə kimi iri şəhərlərdə bir neçə məktəbdə müasir texnoloji vasitələrlə təchiz olunmuş dil otaqları fəaliyyətə başlayıb. Lakin bu təşəbbüslər hələ də sistemli və ölkə miqyasında yayıla bilməyib".
Cavidan Mirzəzadə
Demokrat.az
