“Azərbaycan və Qazaxıstanın “İbrahim sazişləri”nə qoşulacağı barədə son günlərdə səslənən iddialar regionda böyük maraq doğurur. Hər iki ölkənin bu sazişə qoşulması ehtimalını ayrı-ayrılıqda qiymətləndirmək lazımdır, çünki onların siyasi və iqtisadi maraqları fərqlidir”.
Bu sözləri Demokrat.az-a açıqlamasında politoloq Tural İsmayılov deyib.
O bildirib ki, Azərbaycan tərəfi beynəlxalq müqavilələrə həmişə ehtiyatlı və strateji yanaşması ilə seçilib:
“Tarixi təcrübə göstərir ki, Bakı hər hansı sazişə qoşulmazdan əvvəl onun milli maraqlara, iqtisadi səmərəliliyə və geosiyasi risklərə təsirini diqqətlə təhlil edir. Azərbaycanın qoşulması yalnız fayda və milli maraqlar kontekstində real görünür. Bununla yanaşı, tərəf müqabillərin mövqeyi, regionda balans və strateji maraqlar da diqqət mərkəzində saxlanılır. Qazaxıstan isə Orta Asiya regionunda liderlik rolunu möhkəmləndirmək və regional əməkdaşlığı dərinləşdirmək niyyətindədir. “İbrahim sazişləri” Qazaxıstan üçün həm iqtisadi, həm də siyasi platforma yaradır, lakin ölkə bu təşəbbüsləri mərhələli şəkildə həyata keçirir. Bakı və Astana arasında mövcud dostluq və strateji əməkdaşlıq sazişin tətbiqinə müəyyən dəstək verə bilər. Lakin hər iki tərəf prosesi ehtiyatla izləyir, çünki hər hansı bir addım regiondakı balansı poza bilər. Azərbaycan-Qazaxıstan münasibətləri prizmasından baxdıqda, hər iki ölkənin daxili siyasi vəziyyətləri və regional maraqları sazişin real imkanlarını müəyyən edən əsas faktorlardır. Enerji və ticarət əlaqələri, regional stabillik və strateji balans bu prosesdə xüsusi rol oynayır”.
Politoloq əlavə edib ki, Azərbaycan yalnız milli maraqlarına uyğun qərar qəbul edir və qoşulma prosesi ehtiyatlı addımlar üzərində qurulur:
“Hər iki tərəf üçün sazişin fayda və risklərinin dəqiq ölçülməsi zəruridir. Qazaxıstanın təşəbbüsləri region üçün əhəmiyyətli olsa da, Bakı yalnız dəqiq təhlillərdən sonra hərəkət edəcək. Bu, risklərin minimuma endirilməsi və maksimum faydanın təmin edilməsi baxımından vacibdir. Azərbaycanın beynəlxalq siyasətdə mövqeyi və geosiyasi hesablamaları sazişin real perspektivini müəyyən edir. Sazişin hüquqi və iqtisadi mexanizmləri tam açıqlanmayıb, bu isə ehtiyatlılıq zərurətini artırır. Azərbaycanın qoşulması üçün iqtisadi, enerji və ticarət üstünlükləri ilə yanaşı, regionda siyasi stabillik də önəm daşıyır. İndiki şəraitdə “İbrahim sazişləri”nə qoşulma ehtimalı ehtiyatlı optimizm çərçivəsində qiymətləndirilə bilər. Hər iki ölkənin maraqları ayrı-ayrılıqda nəzərdən keçirilməli, Azərbaycanın mövqeyi strateji maraqlar və regional balans prizmasından formalaşdırılmalıdır. Qazaxıstanın təşəbbüsləri önəmli olsa da, Bakı yalnız dəqiq hesablamalardan sonra addım atacaq. Bu, həm milli maraqların qorunması, həm də regionda stabilliyin təminatı baxımından həyati əhəmiyyət daşıyır. Hər iki tərəf üçün saziş ehtiyatla izlənilir, Azərbaycan qoşulma qərarını yalnız strateji və iqtisadi maraqlarına uyğun verdiyi halda reallaşdıracaq. Bu yanaşma həm tərəfdaşlıq, həm də regional sabitlik baxımından balanslı və məsuliyyətli siyasətin göstəricisidir”.
Leyla Turan
Demokrat.az
Bu sözləri Demokrat.az-a açıqlamasında politoloq Tural İsmayılov deyib.
O bildirib ki, Azərbaycan tərəfi beynəlxalq müqavilələrə həmişə ehtiyatlı və strateji yanaşması ilə seçilib:
“Tarixi təcrübə göstərir ki, Bakı hər hansı sazişə qoşulmazdan əvvəl onun milli maraqlara, iqtisadi səmərəliliyə və geosiyasi risklərə təsirini diqqətlə təhlil edir. Azərbaycanın qoşulması yalnız fayda və milli maraqlar kontekstində real görünür. Bununla yanaşı, tərəf müqabillərin mövqeyi, regionda balans və strateji maraqlar da diqqət mərkəzində saxlanılır. Qazaxıstan isə Orta Asiya regionunda liderlik rolunu möhkəmləndirmək və regional əməkdaşlığı dərinləşdirmək niyyətindədir. “İbrahim sazişləri” Qazaxıstan üçün həm iqtisadi, həm də siyasi platforma yaradır, lakin ölkə bu təşəbbüsləri mərhələli şəkildə həyata keçirir. Bakı və Astana arasında mövcud dostluq və strateji əməkdaşlıq sazişin tətbiqinə müəyyən dəstək verə bilər. Lakin hər iki tərəf prosesi ehtiyatla izləyir, çünki hər hansı bir addım regiondakı balansı poza bilər. Azərbaycan-Qazaxıstan münasibətləri prizmasından baxdıqda, hər iki ölkənin daxili siyasi vəziyyətləri və regional maraqları sazişin real imkanlarını müəyyən edən əsas faktorlardır. Enerji və ticarət əlaqələri, regional stabillik və strateji balans bu prosesdə xüsusi rol oynayır”.
Politoloq əlavə edib ki, Azərbaycan yalnız milli maraqlarına uyğun qərar qəbul edir və qoşulma prosesi ehtiyatlı addımlar üzərində qurulur:
“Hər iki tərəf üçün sazişin fayda və risklərinin dəqiq ölçülməsi zəruridir. Qazaxıstanın təşəbbüsləri region üçün əhəmiyyətli olsa da, Bakı yalnız dəqiq təhlillərdən sonra hərəkət edəcək. Bu, risklərin minimuma endirilməsi və maksimum faydanın təmin edilməsi baxımından vacibdir. Azərbaycanın beynəlxalq siyasətdə mövqeyi və geosiyasi hesablamaları sazişin real perspektivini müəyyən edir. Sazişin hüquqi və iqtisadi mexanizmləri tam açıqlanmayıb, bu isə ehtiyatlılıq zərurətini artırır. Azərbaycanın qoşulması üçün iqtisadi, enerji və ticarət üstünlükləri ilə yanaşı, regionda siyasi stabillik də önəm daşıyır. İndiki şəraitdə “İbrahim sazişləri”nə qoşulma ehtimalı ehtiyatlı optimizm çərçivəsində qiymətləndirilə bilər. Hər iki ölkənin maraqları ayrı-ayrılıqda nəzərdən keçirilməli, Azərbaycanın mövqeyi strateji maraqlar və regional balans prizmasından formalaşdırılmalıdır. Qazaxıstanın təşəbbüsləri önəmli olsa da, Bakı yalnız dəqiq hesablamalardan sonra addım atacaq. Bu, həm milli maraqların qorunması, həm də regionda stabilliyin təminatı baxımından həyati əhəmiyyət daşıyır. Hər iki tərəf üçün saziş ehtiyatla izlənilir, Azərbaycan qoşulma qərarını yalnız strateji və iqtisadi maraqlarına uyğun verdiyi halda reallaşdıracaq. Bu yanaşma həm tərəfdaşlıq, həm də regional sabitlik baxımından balanslı və məsuliyyətli siyasətin göstəricisidir”.
Leyla Turan
Demokrat.az
